26 Οκτ 2009

Όψεις μιας πόλης, "κεντρικός" περίπατος.

Ο κεντρικός δρόμος του Αιτωλικού (18-11-1947).
Στο βάθος το ορεινό "τείχος" του Αρακύνθου, ο δρόμος άδειος από αυτοκίνητα, μια φιγούρα φοράει ψάθινο καπέλο, στα δεξιά το σημερινό εμπορικό του Μπερσίμη, όπως στεκόνταν τότε και στο πλάι του μια αλάνα. Πρόκειται για τη σημερινή μικρή πλατεία, δίπλα στο φούρνο Ζωγράφου.

24 Οκτ 2009

James Ensor: "Τέχνη άυλων αποσταγμάτων..."


"Η δεύτερη έκθεση που φιλοξενείται αυτό το διάστημα στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς (παράλληλα με την έκθεση για το έργο του Δημήτρη Φατούρου) είναι η παρουσίαση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, του έργου ενός από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού εξπρεσιονισμού: του Βέλγου James Ensor.

Ο Βέλγος χαράκτης γεννήθηκε το 1860 και πέθανε το 1949 και θεωρείται ο προάγγελος του φλαμανδικού εξπρεσιονισμού. Το έργο του εκφράζει τη γοητεία, τις αντιθέσεις, την πίστη και τις παραδόσεις της κοινωνίας στην οποία έζησε και χωρίζεται σε πέντε ενότητες: αυτοπροσωπογραφίες, Χριστός, σάτιρα-καρικατούρα, φανταστικό, τοπία της Οστάνδης.

Στην έκθεση παρουσιάζονται 113 οξυγραφίες, χαλκογραφίες και βελονογραφίες, δύο άλμπουμ με λιθογραφίες και ένα μπαλέτο-παντομίμα, του οποίου δούλεψε τη μουσική, το σενάριο, τα σκηνικά και τα κοστούμια.

Η αγάπη του James Ensor για την τέχνη της χαρακτικής εκφράστηκε μ’ ένα μανιφέστο που έγραψε το 1935, στο οποίο σημείωνε: «Ιδού τα αιχμηρά μου βέλη για να χαιρετίσω τους χαράκτες μας. Χαρακτική, τέχνη του σκαλίσματος, μετουσιωμένη από μυστήριο, πικάντικη τέχνη αλχημείας και απόσταξης, τέχνη διαβολική που μοσχοβολά θειάφι και υδράργυρο, τέχνη που την υπηρετούν ισχυρά οξέα, τέχνη που την τροφοδοτούν αναβράζοντα άλατα, τέχνη άυλων αποσταγμάτων, τέχνη καυστική, μεταλλική, αντι-ακαδημαϊκή, τέχνη των ευγενών και των ανδρείων στην καρδιά και στις αισθήσεις, τέχνη των παλαβών».

Τα έργα του συνταιριάζουν δόσεις ευγένειας και σκληρότητας, οξύτητας και τρυφερότητας, και σκιαγραφούν, με την τέχνη της χαρακτικής, τον κόσμο -τον υλικό και τον άυλο- της εποχής που έζησε ο James Ensor. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 29 Νοεμβρίου."
Όλγα Σελλά.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_30/09/2009_331264

http://www.benaki.gr/files/eventfiles/dt/Ensor-DeltioTupou-final.pdf

Tόνια Νικολαίδη: "Έρχονται οι άλλοι όμοιοι με μάς, αλλά δεν θα είμαστε εμείς"


Δημιουργεί πάντα ενδιαφέρον η εμμονή που δείχνει ο καλλιτέχνης σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Πρόκειται για μια επανάληψη, με την ψυχαναλυτική σημασία του όρου. Σε αυτή τη διαδικασία το υποκείμενο αναπαράγει εικόνες από το παρελθόν, έμμονες εικόνες. Η έννοια της επανάληψης αποτελεί μια μορφή παρόρμησης που ανάγεται στο ένστικτο του θανάτου. Στην περίπτωση όμως του καλλιτέχνη μετατρέπεται σε μια ενεργητική επανάληψη που κατακτά τη δεξιοτεχνία και συνδέεται με την καλλιτεχνική δημιουργία. Δεν αναφερόμαστε τυχαία σʼ αυτήν τη διαδικασία της «επανάληψης». Ολόκληρο το έργο της Τόνιας Νικολαΐδη αποτελεί μια άσκηση της μνήμης και μια «επανάληψη». Νερό, άμμος, φως και θάλασσα, πρωινό στην έρημη ακρογιαλιά, χάρτινα καράβια, πράσινα δίχτυα και πουλιά μέχρι τα τελευταία ψηφιακά της έργα, το θέμα δεν είναι το αντικείμενο αλλά η ίδια η μνήμη. Χαράζω δεν σημαίνει αναπαριστώ, αλλά θυμάμαι.

Η Τόνια Νικολαΐδη σπουδάζει ζωγραφική και χαρακτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1946-1952). Καθηγητές της στη ζωγραφική ο Ουμβέρτος Αργυρός, στη χαρακτική ο Γιάννης Κεφαλληνός. Οι λόγοι που την ώθησαν στη χαρακτική δεν είναι συμπτωματικοί. Το ανανεωτικό περιβάλλον του εργαστηρίου του Κεφαλληνού υπήρξε ένας σημαντικός λόγος που έσπρωξε τη Νικολαΐδη στη χαρακτική. Αυτός συνδύαζε τη μεγάλη εικαστική παιδεία, το φιλελεύθερο πνεύμα με μια αυστηρή μέθοδο και πειθαρχία. Στο εργαστήριό του διδάσκεται τη συγκέντρωση και την προσοχή. Τον σεβασμό μπροστά σε αυτό που βλέπει, τη σχεδιαστική ακρίβεια. «Μια σκληρή άσκηση πειθαρχίας και προσοχής».

Το έργο της Τόνιας Νικολαΐδη ανήκει στον μοντερνισμό. Θεωρεί -όπως πολλοί, άλλωστε, καλλιτέχνες του χρωματικού πεδίου- ότι οι μονόχρωμες επιφάνειες χρώματος μπορούν να παράγουν αισθητικά αποτελέσματα. Δύο ή τρεις λωρίδες χρώματος κατασκευάζουν έναν χώρο που υποδηλώνεται. Όμως το όραμα της Νικολαΐδη δεν είναι ορθολογικό, αλλά ποιητικό. Φόρμες που άλλοτε προβάλλονται ανάγλυφες πάνω στην άμμο είτε αποτελούν ενθυμήσεις σωμάτων ή απλά τα ίχνη που αποτυπώθηκαν πάνω σε αυτή. Δουλεύει τα θέματά της σε σειρές. Η μια σειρά διαδέχεται την άλλη, η μια εικόνα την άλλη. Στη σειρά με τα χάρτινα καράβια και τα χάρτινα πουλιά παρατηρούμε σύμβολα -όπως μας λέει η ίδια- των εύθραυστων και εφήμερων προτάσεων του ανθρώπου. Στο «Ρέκβιεμ για ένα δένδρο» και στο «Γκρίζο πρωινό» συναντούμε την ιδέα του τέλους. Όταν τελειώνει το Ρέκβιεμ οδηγείται στις «Εικόνες νερού» όπου το καμένο δένδρο οδεύει μέσα από τις όχθες του ποταμιού στη θάλασσα. Αν υπήρχε μια φιλοσοφία που να αγκάλιαζε την αντίληψη της Νικολαΐδη, θα ήταν η θεογονική σκέψη που δημιουργούσε θεμελιακές παραστάσεις όπως αυτή της θάλασσας, της νύχτας και του ξημερώματος. Η μετάβαση από τη νύχτα στην ημέρα, η γεννητική δύναμη του νερού και της γης. Τα στοιχεία που στηρίζουν την ύπαρξη του όντος.

Έρχονται άλλοι, όμοιοι με εμάς, αλλά δεν θα είμαστε εμείς. Αυτός είναι τίτλος μιας ολόκληρης σειράς έργων. Σε αυτήν την πρόταση δεν υπάρχει ένα πένθος. Υπάρχει η πίστη στην αέναη κίνηση της ζωής. Γιατί, γιʼ αυτήν, όλα είναι ζωή μέσα στην οποία όλα γεννιούνται και πεθαίνουν.



Παναγιώτης Σ. Παπαδόπουλος
Περισσότερα για τη συνάδελφο- Μέλος της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΑΡΑΚΤΩΝ:
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=499094

http://www.haraktes.org/gr/news.asp

23 Οκτ 2009

Λέξεις μιας πόλης.


Είναι αλήθεια ότι την λέξη "Μπούγλα", δεν έχω ακούσει να την χρησιμοποιούν πουθενά αλλού, παρά μόνο στο Αιτωλικό και την ευρύτερη περιοχή του. Ίσως γι αυτό να την αγνοούν όλα μα όλα τα λεξικά.
Πρόκειται για το μεταλικό δοχείο, τετράγωνου σχήματος που κοινώς αποκαλείται "τενεκές", με τις πολλές και εφευρετικές χρήσεις του: π.χ. με ένα ξύλο καρφωμένο στο πάνω μέρος και ανοιγμένος σαν κονσερβοκούτι γινόνταν παλιά δοχείο μεταφοράς του τσιμέντου, φορτωμένος στους ώμους των οικοδόμων... Στη φωτογραφία, τραβηγμένη στον κήπο παλιού αιτωλικιώτικου σπιτιού, οι μπούγλες χρησιμοποιήθηκαν ως γλάστρες.(φωτ. Μ. Κότσαρης).
Η ετυμολογία της λέξης μπούγλα, ίσως τελικά να προέρχεται από το βενετσιάνικο bugiol: δοχείο για ποτά και μεταφορά υγρού περιεχομένου, το οποίο παραλλαγμένο εντάχθηκε ως κατάλοιπο από την ενετοκρατία στη ντόπια διάλεκτο.
Η λέξη "bugiol" άλλωστε σήμαινε στην κύρια και αρχική της σημασία το γνωστό "μπουγέλο": το δοχείο που χρησιμοποιείται για την άντληση, συγκέντρωση ή φύλαξη υγρών, και ειδικότερα χαρακτήριζε τον κουβά των ψαράδων.

22 Οκτ 2009

Jeder ist allein...

"Seltsam, im Nebel zu wandern!
Leben ist einsamsein.
Kein Mensch Kennt den andern,
Jeder ist allein".

Hermann Hesse.



"Παράδοξο να πορεύεσαι στην ομίχλη


Η ζωή είναι μοναξιά


Κανείς δεν γνωρίζει τον άλλο


Ο καθένας είναι μόνος.

φωτ. Νίκος Δήμου.

15 Οκτ 2009

Ο πρωτεργάτης της ανάδειξης του Άη-Νικόλα του Κρεμαστού

Μέ ένα συγκινητικό άρθρο του, στο τελευταίο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού των Αιτωλοακαρνάνων λογοτεχνών "Παρουσία", ο καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αθανάσιος Παλιούρας, περιγράφει την σημαντική πορεία ενός σημαντικού Βυζαντινολόγου, του Σωτήρη Κίσσα (1948-1994), ο οποίος καταγόνταν από τη Νερομάνα Αιτ/νίας.
Αναφέρει ο Αθ. Παλιούρας: " Σε μια μας επίσκεψη στο ονομαστό βυζαντινό σπήλαιο του Αγίου Νικολάου του Κρεμαστού, στα δυτικά του Αρακύνθου, ο Κίσσας διάβασε την επιγραφή ενώ τον φωτογράφιζα. Από χρέος προς τον αλησμόνητο συνάδελφο, συνεργάτη και στενό φίλο δημοσίευσα αυτή τη φωτογραφία στην τελευταία έκδοση της "Βυζαντινής Αιτωλοακαρνανίας" (Αγρίνιο 2004, σελ. 447).
Από την ενασχόλησή του με τον Άγιο Νικόλαο τον Κρεμαστό γεννήθηκε ένα σπουδαίο άρθρο του με τίτλο "Σχόλια σε ένα σιγγίλιο του Ιωάννου Αποκαύκου, Μητροπολίτη Ναυπάκτου"...
Περιοδικό "Παρουσία", τεύχος 48, Απρ.-Ιούνιος 2009, " σ.σ. 57-59.
Ας ελπίσουμε ο καθηγητής Αθ. Παλιούρας να αναλάβει πλέον την πλήρη αποκατάσταση και διάσωση του σημαντικού αυτού μνημείου της περιοχής μας, όπως επιτυχημένα έπραξε με το σπήλαιο του Αγίου Νικολάου στη Βαράσοβα και την Αγία Τριάδα κοντά στο Αγρίνιο.

"Το όμορφο δεν είναι παρά η αρχή του τρομερού"

The Beautiful is just the first degrre of the Terrible.

Με αυτό τον τίτλο ξεκινάει το Σάββατο 17 Οκτωβρίου, στους εκθεσιακούς χώρους του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, μια ενδιαφέρουσα Έκθεση.
Πρόκειται για τις σχέσεις πρωτότυπων σύγχρονων έργων με τοπικές εκφάνσεις του τρομερού και του ανοίκειου, όπως εμφανίζονται στην λαική τέχνη και παράδοση.
Το Κ.Μ.Σ.Τ., συνεχίζει να εκπλήσει με την πρωτοτυπία και την θεματική των εκθέσεων και των υπόλοιπων δραστηριοτήτων του. Το Κ.Μ.Σ.Τ. συμπεριλαμβάνεται πλέον στις πρώτες θέσεις της ευρωπαικής σύγχρονης τέχνης και της προβολής της καθώς και στα σημαντικότερα μουσειακά ιδρύματα παγκοσμίως.
Επιμελητής της έκθεσης ο Απόστολος Καλφόπουλος.

CAVE CANEM...

Tην επιγραφή "cave canem" (δηλ."o σκύλος δαγκώνει"), την αναρτούσαν οι Ρωμαίοι στις εισόδους των σπιτιών τους. Το νόημα της, συμβολικό και διαχρονικό επιβιώνει και σήμερα.
Ο λόγος στον ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά:
"...Επίσημα "κλειστά" εγκαίνια με διακόσιους πενήντα προσκεκλημένους, οι οποίοι άκουσαν τον πρωθυπουργό σε ομιλία του, παρεκάθησαν σε γεύμα και μίλησαν περί ανέμων και υδάτων...Μετά τους πολιτικούς, με τα όψιμα καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, ένα πλήθος μεγαλοεπιχειρηματιών - προφανώς για πιθανές επενδύσεις σε έργα Βερμέερ και Γκόγια - μαζί με τις γυναίκες τους, που συχνά θαυμάζουμε στις κοσμικές στήλες χωρίς ιδιαίτερο λόγο, και γενικά άτομα που θα πρέπει να ρώτησαν πολλές φορές στο δρόμο κατά που πέφτει η Πινακοθήκη, μπας και την μπερδέψουν με τις ταβέρνες της παραλίας.
Οι δε καλλιτέχνες ελαχιστότατοι, με απόντες τους καθηγητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, με απόντες τους εκπροσώπους των ελληνικών γκαλερί, με απόντες τους εκπροσώπους των Ελλήνων κριτικών και φαντάζομαι, και του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
Οι σπουδαστές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών έμειναν απ' έξω την ημέρα των δεύτερων εγκαινίων, ενώ η είσοδος ήταν ανοιχτή για τους μαθητές του Αμερικάνικου Κολλεγίου.
Βέβαια, κάτι παρόμοιο είχε γίνει πριν από μερικά χρόνια, όταν στα εγκαίνια της ίδιας Πινακοθήκης είχαν προσκληθεί οι πάντες, εκτός από τους καθηγητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Ήταν μια τραγική γκάφα, η οποία δε δίδαξε τίποτε σε κανέναν.
Το επικίνδυνο σε όλα αυτά είναι ότι εκφράζουν μια φιλοσοφία και άποψη που κατά βάθος χρησιμοποιεί την κουλτούρα και τον πολιτισμό για διάφορους λόγους, και μάλιστα συχνά από ανθρώπους οι οποίοι κόπτονται για την τέχνη με διάφορες βερμπαλιστικές φανφάρες."

Δημήτρης Μυταράς, Ο Σκύλος Δαγκώνει, εκδ. Κέδρος, 1997.
Στη φωτό, σχέδιο του Δημ. Θ. Αρβανίτη.

Σχετικές αναρτήσεις!

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...