31 Ιαν 2012

Όψεις μιας πόλης. Εικονογραφία της Κυρά - Βασιλικής.



Δημοσίευση στο περιοδικό "Συλλέκτης". (Αρχείο Αιθουσας Τέχνης "Έργω").



Κέρινο ομοίωμα της Κυρά Βασιλικής στο μουσείο Βρέλη στα Ιωάννινα.

Αναπαραγωγή φωτογραφίας του Εθνολογικού Μουσείου Αθηνών.

ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ - ΚΥΡΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, εκδ. Αφοί Λυγούρα, Ιωάννινα (1971)

Πορτραίτο της Κυρά Βασιλικής από τον Adam de Friedel, εκ του φυσικού. Δημοσ. στο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό "Ήλιος". (Αρχείο Αίθουσας Τέχνης ΈΡΓΩ)
  

Η Κυρά Βασιλική με τον Αλή Πασά, ελαιογραφία του Paul Emil Jacobs (1802 – 1866)

  

Εξώφυλλο λαικού μυθιστορήματος της δεκαετίας του 50
 
Πίνακας ζωγραφικής από το μουσείο - σπίτι του Αλή Πασά στο νησάκι της λίμνης Ιωαννίνων.


Η αυθεντική φορεσιά της Κυρά Βασιλικής στο μουσείο - σπίτι του Αλή Πασά στο νησάκι της λίμνης Ιωαννίνων.
     

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ, εκδ. Ναπολέων Πλατσούκας, λιθογραφία - Αθήνα (1968)
  
Πηγή εικονογράφησης: Γεννάδειος Βιβλιοθήκη


Στοιχεία πηγής: Pouqueville, Istoria della Grecia dal 1740 al 1824, Napoli 1838




Προτομή της Κυρά - Βασιλικής στο χωριό της καταγωγήςτ της Βασιλική Τρικάλων. Στον   εξωτερικό  τοίχο  της  κόγχης  του  Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου , πάνω από μικρή αψίδα  , υπάρχει η μορφή  της κυρά- Βασιλικής  κάτι  που  επιβεβαιώνει  την  αλήθεια  των  ιστορικών   θρύλων   για την  Κυρά  Βασιλική  και το  χωριό  της  την  σημερινή  Βασιλική    .
  

Κυρά-Βασιλική (1793-1843) η Αρχόντισσα της Λίμνης. Ελαιογραφία (λεπτομέρεια), του Th. Couture, π. 1850




Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΡΔΕΛΗΣ



ΚΑΠΟΙΟΙ ευλαβείς προσκυνητές σταματούν για λίγο κάθε χρόνο τα καλοκαίρια στο Αιτωλικό, για να ανάψουν ένα κεράκι στον τάφο της θρυλικής Κυρά Βασιλικής, εκείνης του Αλή Πασά. Αλήθεια πόσοι γνωρίζουν ότι η Κυρά Βασιλική πέρασε τα τελευταία χρόνια της στην περιοχή, ότι εκεί πέθανε και ετάφη; Ο τάφος της, πάντως, σήμερα βρίσκεται στον περίβολο του ιερού ναού των Μεγίστων Ταξιαρχών του Αιτωλικού και στη νότια πλευρά, πλάι στον διερχόμενο από εκεί κεντρικό δρόμο της γραφικότατης πόλης της Λιμνοθάλασσας. Ως πρόσφατα οι περίβολοι των ιερών ναών ήταν νεκροταφεία. Δίπλα στον τάφο αναγράφονται τα εξής: «Τάφος Κυρά Βασιλικής 1789-1834». Και από κάτω: «Απέθανεν η κυρά Βασιλική Κίτζου από δυσεντερία? ήτον η ασθένειά της? ετών 45? μετασχών των αχράντων μυστηρίων της Θείας Μεταλήψεως και κατ' άδειαν του επιτρόπου του Αγίου Ακαρνανίας και από του εφημερίου των Ταξιαρχών ετάφη κατά την συνήθη εκκλησιαστική τάξιν εν τη εκκλησία των Ταξιαρχών.Εν Ανατολικόν τη 11 Δεκεμβρίου 1834. Μελέτιος ιερεύς Δ.Κ». Το κείμενο αυτό είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου της Κυρά Βασιλικής καταχωρισμένη σε σχετικό κώδικα γεννήσεων και θανάτων του ιερού ναού των Ταξιαρχών του Αιτωλικού. Και πάνω στη μαρμάρινη ταφόπλακα: «Βασιλική Κίτζου 1789-1834». Την επιγραφή αντιγράψαμε όπως είναι γραμμένη από τον ιερέα Μελέτιο το 1834. Τα στοιχεία που μας παρέχει είναι πολύτιμα και πρέπει να είναι σωστά για τον λόγο ότι τα γεγονότα είναι κοντά. Άλλη χρονολογία γεννήσεως της Κυρά Βασιλικής (1793) τη φέρει να πέθανε 41 ετών. Ο Κ. Σ. Κώνστας (Άπαντα, τόμος 1ος, σ. 62) αναφέρει το 1790. Αυτό όμως δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.

Να θυμηθούμε την εποχή εκείνη και να προσπαθήσουμε να ζωντανέψουμε την ιστορία της, αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας τού εν αιχμαλωσία Γένους. Και κυρίως να ξαναθυμηθούμε και μιαν άλλη παράλληλη ιστορία, εκείνη του Θανάση Βάγια, που τόσο παρεξηγήθηκε και μάλιστα θεωρήθηκε (μπορεί ακόμη να θεωρείται) προδότης.



Βίοι παράλληλοιΗ ζωή της Κυρά Βασιλικής και του Θανάση Βάγια πάνε πλάι-πλάι, τουλάχιστον από τη στιγμή που χάνει τη μάχη ο Αλή Πασάς και αποκεφαλίζεται στο νησί της Λίμνης των Ιωαννίνων, ως την επιστροφή τους από την Κωνσταντινούπολη και την εξορία τους στην Προύσα. Ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779) είχε προφητέψει ότι θα πήγαινε στην Πόλη με κόκκινα γένια. Και πήγαν το κεφάλι του στον σουλτάνο κατακόκκινο από το αίμα. Η ιστορία του Αλή με τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό είναι μεγάλη και πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά άλλος είναι τώρα ο στόχος μας.

Η Κυρά Βασιλική και ο Θανάσης Βάγιας οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Πόλη. Μαρτυρείται, ότι, ο Αλής βλέποντας το τέλος του, καταδιωκόμενος από τους άνδρες του Χουρσίτ Πασά και ετοιμοθάνατος από τις πληγές στην ιερά μονή του Αγίου Παντελεήμονος της Λίμνης των Ιωαννίνων, ζήτησε από τον Θανάση Βάγια, μόλις θα πέθαινε, να σκοτώσει την Κυρά Βασιλική, για να μην περιέλθει στα χέρια των εχθρών του. Ο Θανάσης Βάγιας, όμως, παρότι ήταν ίσως ο πιο έμπιστος του Αλή, δεν τον άκουσε και η Κυρά Βασιλική μαζί μ' αυτόν, αλλά και άλλα πρόσωπα της αυλής του Αλή, οδηγήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Η μοίρα τους ήταν κοινή. Είναι Φεβρουάριος του 1822 και η Ελληνική Επανάσταση στο ξεκίνημά της με πολλές επιτυχίες στον ενεργητικό της. Είναι νομίζω δίκαιο να τονίσουμε ότι η ανταρσία του Αλή Πασά κατά της Υψηλής Πύλης ωφέλησε αφάνταστα τον αγώνα των Ελλήνων κατά των τυράννων τους. Αλλά ας δούμε εν συντομία τη ζωή και των δύο πριν από τη σύλληψή τους και τον πηγαιμό τους στην Κωνσταντινούπολη ως αιχμάλωτοι των σουλτανικών στρατευμάτων.



Α. Η Κυρά Βασιλική.
Ποια ήταν η υπ' αριθμόν ένα ευνοούμενη του Αλή Πασά, αλλά και επίσημη σύζυγός του, η θρυλική Κυρά Βασιλική;
 Καταγόταν από το χωριό Πλισιβίτσα των Φιλιατών και ήταν εκπάγλου καλλονής, όπως μαρτυρείται από πηγές της εποχής της. Λέγεται ότι αιτία να πέσει στα νύχια του Αλή ήταν μια υπόθεση κατασκευής κίβδηλων νομισμάτων από κατοίκους του χωριού της, πολλοί από τους οποίους σφάχτηκαν από ανθρώπους του Πασά, ενώ άλλοι οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στα Γιάννενα. Ανάμεσα στους τελευταίους και ο πατέρας της Κυρά Βασιλικής Κίτσου, Κονταξής, η ίδια η Κυρά Βασιλική κια όλοι οι συγγενείς της. Λέγεται, ότι η Κυρά Βασιλική 12 χρόνων τότε, κατόρθωσε να πλησιάσει τον Αλή και να τον παρακαλέσει για τη σωτηρία των δικών της. Και έτσι ο πασάς τους χάρισε τη ζωή. Η ζωή της Κυρά Βασιλικής αλλάζει ριζικά. Η εμφάνισή της κατακτά τον Αλή, ο οποίος το 1808 τη νυμφεύεται παρότι ήταν νυμφευμένος με την Εμινέ, η οποία αντέδρασε, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Η Κυρά Βασιλική απέκτησε μεγάλη επιρροή σε βαθμό που ο Αλής να μην της αρνείται τίποτε και να την έχει απόλυτα ελεύθερη μέσα στο σαράι, ακόμη και να ασκεί ανεμπόδιστα τα θρησκευτικά της καθήκοντα? γι' αυτό το τελευταίο τής επέτρεψε να διαρρυθμίσει ένα από τα δωμάτιά της σε εκκλησία και εκεί προσευχόταν στις άγιες εικόνες και άναβε το κεράκι της, καλούσε δε ιερέα και λειτουργούσε.

Ο Αλής πιεζόταν από τους Τουρκαλβανούς αξιωματούχους του να την εξισλαμίσει, αλλά αυτός δεν υπέκυψε στις επιθυμίες τους. Η Κυρά Βασιλική ήταν αληθινή βασίλισσα και τη δύναμή της αυτή τη χρησιμοποίησε για να βοηθάει τους Ρωμιούς που κινδύνευαν από τον «δράκο της Λίμνης», τον Αλή, πολλούς δε έσωσε από βέβαιο θάνατο.

Ως προς τη θρησκευτική ελευθερία που της επέτρεψε ο Αλής, αυτή δικαιολογείται, όχι τόσο από τη μεγάλη, την απεριόριστη αγάπη που της είχε, αλλά από το γεγονός ότι ο Αλής δεν ήταν «ορθόδοξος» μουσουλμάνος, αλλά «αιρετικός» μπεκτασής. Οι μπεκτασήδες ανήκουν στην αίρεση των Αλεβήδων, οι οποίοι ανέχονται τον χριστιανισμό, έχουν προσλάβει πολλά στοιχεία του και, τέλος πάντων, βρίσκονται σε προοδευτική κατεύθυνση, γι' αυτό και ο Αλή Πασάς δεν ενέχεται, από ό,τι γνωρίζω, σε εξισλαμισμούς? και είναι μύθος ότι πίεσε την Κυρά Βασιλική να γίνει μουσουλμάνα. Σ' αυτό ίσως να άσκησε επάνω του επιρροή και η σχέση του με τον Πατροκοσμά τον Αιτωλό.

Η λαϊκή μούσα μας έδωσε με τον δικό της τρόπο τη δύναμη που είχε η Κυρά Βασιλική στο σαράι και την επιρροή της στον Αλή:

Βασιλική προστάζει? Βεζύρ Αλή Πασά

βάλτε φωτιά στα τόπια, κάψτε τα Γιάννενα...

Β. Ο Θανάσης Βάγιας

Ο Θανάσης Βάγιας ήταν από το ίδιο χωριό με τον Αλή, τη Λέκλη, και ίσως από το γεγονός αυτό να αναπτύχθηκε μεταξύ τους μια πάρα πολύ στενή φιλία, σε σημείο που ο Αλής να του έχει απεριόριστη εμπιστοσύνη και ο Θανάσης Βάγιας τυφλή αφοσίωση? ήταν πραγματικά εκείνος που βρισκόταν πιο κοντά στον Αλή και πολλά περνούσαν από τα χέρια του.

Δεν θα επαναλάβουμε εδώ τις απόψεις διαφόρων Ελλήνων και ξένων περιηγητών για τον Θανάση Βάγια, γιατί δεν το επιτρέπει ο χώρος, αλλά και διότι είναι χιλιογραμμένα. Συνοψίζουμε, λοιπόν, ότι σήμερα η έρευνα δεν θεωρεί τον Θανάση Βάγια προδότη? αντιθέτως άνθρωπο ο οποίος βοήθησε το Γένος του και τους Ρωμιούς, εκμεταλλευόμενος την αδυναμία που του είχε ο Αλής. Έσωσε ζωές.

Ως προς τη σφαγή των Γαρδικιωτών τώρα. Είναι γνωστό ότι ο Αλής εκδικήθηκε τους Γαρδικιώτες γιατί είχαν προσβάλει βάναυσα τη μητέρα του Χάμκω και την αδελφή του Χαϊνίτσα, πριν από την άνοδό του στην εξουσία. Γι' αυτό αποφάσισε τη σφαγή των κατοίκων του Γαρδικίου. Αποτάθηκε στους Τουρκαλβανούς, οι οποίοι αρνήθηκαν, διότι δεν ήθελαν να εξοντώσουν ομοθρήσκους τους. Έτσι στράφηκε στον χριστιανό Θανάση Βάγια. Από πουθενά δεν αποδεικνύεται ότι ο Θανάσης Βάγιας ήταν αρχηγός των δημίων του Αλή ή ότι ήταν υπεύθυνος για θανατώσεις ή βασανιστήρια εχθρών του πασά των Ιωαννίνων. (Βλ. Πρωτοσυγκέλλου Αθηναγόρα, Θανάσης Βάγιας.

Κωνσταντινούπολις, Μάιος του 1921). Βέβαια δεν ήταν άγιος, αλλά όχι και κατηγορούμενος για όσα του καταμαρτυρούν. Καμία σοβαρή ιστορική πηγή δεν τον αναφέρει ως ένοχο για εγκλήματα σε βάρος μάλιστα Ρωμιών. Ο Θανάσης Βάγιας, λένε, δέχτηκε την πρόταση του Αλή να εκδικηθεί τους Γαρδικιώτες, προφανώς γιατί του δινόταν η ευκαιρία να εκδικηθεί μουσουλμάνους Τουρκαλβανούς για τα εγκλήματα σε βάρος των Ρωμιών και του Γένους του. Αυτό ελέγχεται ανακριβές. Ο Χόλαντ, που περιγράφει λεπτομερώς την τραγωδία των Γαρδικιωτών, δεν αναφέρει τίποτε για συμμετοχή του Θανάση Βάγια στη σφαγή, διότι, κατά την πολιορκία του Γαρδικίου και του Αργυροκάστρου τραυματίστηκε και ετέθη εκτός μάχης, σώθηκε μάλιστα από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, ο οποίος τον μετέφερε μακριά από τον χώρο της μάχης. Στην υπηρεσία του Αλή, όπως είναι γνωστό, βρίσκονταν πολλοί Ρωμιοί καπεταναίοι, ειδικώς δε ως προς τον Ανδρούτσο, ο Αλής όφειλε ευγνωμοσύνη προς τον πατέρα του από τον καιρό που αυτός ήταν ακόμη μπέης και ο πατέρας του Οδυσσέα ισχυρός οπλαρχηγός.



Γ. Βασιλική-Βάγιας μαζί στην εξουσία

Αιχμάλωτοι, όπως είπαμε στην αρχή, Κυρά Βασιλική και Θανάσης Βάγιας μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Άνθιμος Γ', με τη βοήθεια του «εσναφίου» των κρεοπωλών, στο οποίο, ας σημειωθεί, ανήκε ο Θανάσης Βάγιας από παλαιά, γιατί είχε κάμει κρεοπώλης στην Πόλη, κατόρθωσε να τους απελευθερώσει. Από έγγραφα μαρτυρείται ότι η Κυρά Βασιλική έδειχνε ζωηρότατο ενδιαφέρον για τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, γεγονός που σημαίνει ότι και μέσα στο σαράι των Ιωαννίνων παρακολουθούσε και βοηθούσε, προφανώς, σ' αυτό τις κινήσεις του Αλή να έρθει σε επαφή με τους Έλληνες που κινούνταν μυστικά εναντίον της Υψηλής Πύλης ―με την οποία οι σχέσεις του πασά δεν ήταν καθόλου καλές― επιζητώντας την ανεξαρτησία του και τη μελλοντική άνοδό του στον θρόνο του σουλτάνου. Σ' αυτό οι Έλληνες ήταν για τον Αλή το καλύτερο μέσον. Άλλως, όμως, έδοξε η μοίρα...

Με τη ναυμαχία του Ναβαρίνου (1827) η Υψηλή Πύλη πήρε αυστηρά μέτρα και συνέλαβε τον Θανάση Βάγια, την Κυρά Βασιλική και όλους τους άλλους που είχαν μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη και τους εξόρισε στην Προύσα. Με την ίδρυση του ελλαδικού κράτους επέστρεψαν στην ελεύθερη Ελλάδα. Το 1831 χωρίζουν οι δρόμοι τους. Ο Θανάσης Βάγιας διορίστηκε σε δημόσια θέση και η Κυρά Βασιλική πηγαίνει στον οπλαρχηγό αδελφό της Γεώργιο Κίτσου. Κοντά του θα ζήσει ένα μικρό διάστημα και άγνωστο γιατί ―ίσως επειδή η αποστολή του δεν του επέτρεπε να είναι μαζί της― εγκαταστάθηκε μόνη στο «Ακαρνανικό καμποχώρι των Οινιαδών και πρωτεύουσα του ομώνυμου Δήμου...» (Κώνστας όπ. παρ., σελ. 63). Ο αδελφός της Βασιλικής πρέπει να πούμε ότι ήταν πολύ όμορφος ―ομορφόσογο ήταν όλη η οικογένεια― και φημισμένο παλικάρι « διηύθυνε την ηρωική αντίσταση της Ιερής Πόλης στα 1825-1826» (Κώνστας, όπ. παρ., σελ. 13).

Εκεί η Κυρά Βασιλική έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της ως το 1834. Όπως θα αποδειχθεί με έγγραφα που δημοσιεύονται στον παραπάνω τόμο των Απάντων του Κ .Σ. Κώνστα, είναι μυθεύματα, φαντασιώσεις ότι μεθούσε στα τελευταία της και πέθανε σε κατάσταση εξαθλίωσης και φτώχειας. Μυθεύματα είναι και πολλά άλλα για τη θρυλική αυτή Ελληνοπούλα με την περιπετειώδη ζωή.

Στην Κατοχή υπάρχουν και σήμερα τα ερείπια του πύργου της, της «Κούλιας», στον οποίο έζησε αυτοφυλακισμένη, γιατί οι εμφανίσεις της ήταν σπάνιες. Κάτοικοι της Κατοχής, για να την υποχρεώσουν να εμφανίζεται, πήγαιναν κάτω από τα παράθυρά της και της τραγουδούσαν συνοδεία οργάνων:

Νάταν οι κάμποι θάλασσα και τα βουνά ποτάμια / να πνίγονταν ο Τάταρης πούφερνε τα φιρμάνια, / Βασιλική φωνάζει τον γέροντ' Αλή Πασά:

―Μάσε τους μπιμπασήδες και μέρασ' τους φλωριά / και βάλε τους σε όρκο μην κάμουν μπαμπεσιά!

.........................................................................

Σήκω κυρά Βασιλική και βγάλε το φακιόλι / και το κεφάλι τ' Αλή Πασά να πάνε για την Πόλη. / Ξύπνα καημένε Αλή Πασά και βάλε τη σιουμπάρα / να ιδής την Κυρά Βασιλική με το Θανάση Βάγια...

Από έγγραφα λοιπόν, που παραθέτει ο Κ. Σ. Κώνστας η Κυρά Βασιλική είχε πάνω από ογδόντα δαμάλια, για τα οποία καλεί να πληρώσει κοινοτικό φόρο.

Στον ιερό ναό των Ταξιαρχών του Αιτωλικού που ετάφη, έκαμε δωρεά μια καμπάνα με αρκετή ποσότητα ασημιού μέσα της και με την επιγραφή: «Ζήτω Όθων, Βασιλεύς της Ελλάδος, 1834. Βασιλική Κίτσου». Δυστυχώς την καμπάνα αυτή την έλιωσαν πριν από κάποια χρόνια και έφτιαξαν την καμπάνα του ρολογιού του νέου ναού των Ταξιαρχών. Μια άλλη μαρτυρία που καταρρίπτει τον μύθο ότι πέθανε φτωχή και σε άθλια κατάσταση είναι και το γεγονός ότι η κόρη του Δημητρίου Παλαμά, θείου του ποιητή, Μάσιγγα (Μαρία) Παλαμά είχε κληρονομήσει από τους γονείς της, πολλά χρυσά, δακτυλίδια, σκουλαρίκια και πολλά άλλα κοσμήματα της Κυρά Βασιλικής, μεγάλης αξίας και τέχνης... αγορασμένα με οχτακόσια δίστηλα απο τον Αιτωλικιώτη προστάτη της Πράσινο το 1839. (Βλ. Κ. Σ. Κώνστα, όπ., παρ., σελ 64 και Κώστα Σαρδελή, Ο ασάλευτος ταξιδιώτης, τόμος 3ος. Έκδ. Εστίας).

Μετά τον θάνατό της, η περιουσία της, κατασπαράχτηκε από επιτήδειους, που την εκμεταλλεύτηκαν και εν ζωή. Ο αδελφός της Γεώργιος Κίτσου, συνταγματάρχης, αγωνίστηκε, αλλά μάλλον μάταια για τη διάσωση «των πολυτίμων... πραγμάτων...
Οι εικόνες που δημοσιεύονται προέρχονται από:

30 Ιαν 2012

Η Νέα Ιστοσελίδα του Π. Μ. Συλλόγου Αιτωλικού.



Επισκεφθείτε την νέα ιστοσελίδα του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου Αιτωλικού

Ανακοίνωση
Το Δ.Σ. του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου "Το Αιτωλικό" νιώθει την ανάγκη να ευχαριστήσει όλους όσους μας έκαναν την τιμή και παραβρέθηκαν στην εκδήλωση της κοπής της Πρωτοχρονιάτικης πίτας του Συλλόγου μας.



Η εκδήλωση στέφθηκε με επιτυχία, η οποία οφείλετε κυρίως στην παρουσία των τόσο πολλών συμπολιτών μας και υποστηρικτών του Συλλόγου μας.



Επίσης, ευχαριστούμε θερμά τους χορηγούς μας "ΑΦΟΙ Τρίτση" για την υπέροχη βασιλόπιτα που μας πρόσφεραν, το εστιατόριο "Δημελέ" για την νοστιμότατη πορτοκαλόπιτα και την αίθουσα τέχνης "έργω" για την προσφορά του πίνακα που δόθηκε ως συμβολικό δώρο στο άτομο που κέρδισε το φλουρί. Με τις χορηγίες τους συνέβαλαν να γίνει η εκδήλωσή μας ακόμα πιο επιτυχημένη.



Ευχόμαστε σε όλους μια καλή χρονιά!



Για το Δ.Σ.



Ο Πρόεδρος Η Γραμματέας

Παναγιώτης Ακρίδας Περγαντή Αστέρω

24 Ιαν 2012

Πολιτιστικός Σύλλογος Αιτωλικού: μια μικρή γιορτή για τη νέα χρονιά!

Ο Πολιτιστικός  & Μορφωτικός Σύλλογος Αιτωλικού, σας προσκαλεί στην κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας, στην κεντρική αίθουσα του Συλλόγου, την Κυριακή 29 Ιανουαρίου στις 6.30 μ.μ.

22 Ιαν 2012

Αιτωλικό 17ος-18ος αιώνας, #1

Επιστολή του Αν. Γορδίου από τα Βρανιανά προς το Αιτωλικό στις 16 Αυγούστου 1716.
 Ο Αναστάσιος Γόρδιος  - Διδάσκαλος στη Σχολή του Αιτωλικού και διάδοχος του ιδρυτή αυτής, Ευγένιου Γιαννούλη - μέσα από τις επιστολές του, μας προσφέρει πλήθος πληροφοριών για την καθημερινότητα της πόλης του Αιτωλικού στις αρχές του 18ου αιώνα. Συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στα προιόντα που παράγονταν και διέθετε η πόλη-νησί του Αιτωλικού τα οποία καταγράφονται λεπτομερώς στις επιστολές του αλλά και σε εκείνες που λάμβανε από κατοίκους του Αιτωλικού, όταν είχε αποσυρθεί στα Βρανιανά της Ευρυτανίας.

Ως κύρια προιόντα της πόλης αναφέρονται οι σταφίδες, το λάδι και τα ψάρια. Τα υπόλοιπα προιόντα που επισημαίνονται είναι: λεμόνια, καπνός, ρακή, σπαράγγια, μάραθα, ρεπανίδες, σπανάκια, σέλινα, αυγοτάραχο, σύκα φρέσκα και ξερά, αμύγδαλα
Επίσης μαθαίνουμε ότι στην πόλη υπήρχε γραφική ύλη: χαρτί, γραφίδες, σφραγίδες, βουλοκέρι. Ας δούμε μέσα από το πρωτότυπο κείμενο των επιστολών μερικές αναφορές στα συγκεκριμένα προιόντα.

"...έλαβα δύο τζιπούραις του Πάπα ...έν ηλιόκαυτον και πέντε μαρίδες και κδ' χαρτία δια γράψιμον" (10 Ιανουαρίου 1712). Το "ηλιόκαυτον" είναι το λιασμένο χταπόδι.

"...ευχαριστώ δια τους δύο λαυκίνους..." (6 Απρ. 1712)

"Εδεξάμεθα...και τοις μήλοις τοις μηδικοίς..." (7 Δεκ. 1712). Τα "μηδικά μήλα" είναι τα λεμόνια, κίτρα κτλ.

"...Πέμπομεν σου...ιχθύων, βουγλώσσων μεν ελληνιστι σφογίων δε ιταλιστι καλουμένων ανάλων, δύο" (10 Δεκ.1713). "Βούγλωσσον", το γνωστό ψάρι γλώσσα.

"Πέμψοις δε μοι και χάρτας...εκ θατέρου μόνον ει δυνατόν φαίνεσθαι, εκ θατέρου δε μη" (14 Δεκ. 1714). Πρόκειται για χοντρό χαρτί που δεν αφήνει το μελάνι να περάσει στην άλλη όψη.
"Ακόμη, αν ευρίσκεται καπνός, οπού αφήκα εις το κελλίον μου, πέμψαι μου τρία ή τέσσαρα κομμάτια..." (14 Δεκ. 1714).

"...το μεν έστιν εξ ων γίνεται άρτος...εξ επιμέτρου δε και το καταγματικόν ύδωρ, την κοινότερον ούτω λεγομένην ρακήν" (25 Νοεμβρίου 1715).

"Δια λάδι έχομεν χρείαν πολλήν, ότι παντελώς δεν έχομεν, και ουδέ ευρίσκεται να αγοράσωμεν" (6 Νοεμβ. 1719). Πρόκειται για επιστολή που στέλνει από τα Βρανιανά προς τον Ιωάννη Καραντινό, στο Αιτωλικό.

"Ελαβα τα μπολίνια το αριθμόν είκοσι και εν..." ( 10 Νοεμβρίου 1723). "Μπολίνια":  οι σφραγίδες για τις επιστολές.

"Πέμπω αυτή και πάρα μικρόν δώρον, επτά μαργιόλας παραγεμιστάς συν τέσσαρσιν ωοταρίχοις, αυτός γευθείς και υγιαίνων" (10 Φεβρ. 1712). "Μαργιόλες", πρόκειται για την τοπική τότε ιδιωματική ονομασία των μαρίδων.

"Πέμπω αυτή μικρόν τι δώρον τέσσαρας μαργιόλας και τοσαύτα ωοτάριχα, και μερικήν ασταφίδα, και τριάκοντα δυάδας σύκων, και ισαρίθμους αμυγδάλων, συν και τινί συκομαίδι" ( 22 Νομβρίου 1712).
"Πέμπομεν αυτή μετά του Καλογέρου δύο οκάδες ψάρια, λαυράκια μεσαία, θ' τον αριθμόν" (6Απρ. 1715).

Βιβλιογραφία
Κωνσταντίνος Σπ. Τσιώλης, "Αλτάνη, η Κυρά του Αιτωλικού"
στο 
"Η Σχολή του Αιτωλικού και οι Λόγιοι Δάσκαλοι των Αγράφων στα χρόνια της Τουρκοκρατίας"Πρακτικά Ημερίδας, Αιτωλικό 26 Ιουνίου 2010, εκδ. τόμου Αθήνα 2011




10 Ιαν 2012

"Τα φυσικά μας ρολόγια", στις πλαγιές του Ζυγού.



Ένα όμορφο κείμενο στον τρόπο διήγησής του αλλά και στην καταγραφή -  αναφορά του που πλουτίζει το λαογραφικό αρχείο της περιοχής μας, δημοσιεύεται στο http://psxrisovergiou.blogspot.com/

Διαβάζουμε:
"Το βόιδι και το κλαράκι είναι δυο σημάδια της φύσης και τα δυο στο ίδιο κοίλωμα ενός βράχου. Ανέκαθεν ήταν αυτά που καθοδηγούσαν και ρύθμιζαν την δράση των ανθρώπων της εργασίας και του μόχθου στα καπνοτόπια του κάμπου που απλώνονταν στις δυτικές πλευρές του Ζυγού .

Βόρεια του σπηλαίου του Αγίου Νικολάου του κρεμαστού και στο κοίλωμα ενός βράχου,ένα άσπρο σημάδι σαν το μάτι του βοδιού έβλεπε από ψηλά όλο αυτό το μελισσολόι που δούλευε στα χωράφια και ήταν εκεί για να φωνάξει και να το ακούσουν όλοι ,πως...

οταν ο ήλιος το έβλεπε η ώρα ήταν μια .

Πέντε σουβλιά στο κατεβατό ,απ΄το πρωί γουρνομυτιασμένοι, περίμεναν την ώρα να το πει το βόιδι για να σηκώσουν τη μέση τους και να πάρουν μια χαψιά ψωμί.

Τι απόλαυση ήταν και αυτή! Μετά από τόση αποσταμάρα να τεντώνεις το κορμί σου κάτω απ τον ίσκιο μιας ελιάς η αγκουρτσάς πάνω στο οργωμένο χωράφι ! Να πάρεις μια μπλάνα , να την βάλεις στη μέση σου ,να ξαπλώσεις πάνω της και απ΄την πίεση, να σου φύγει όλη η αποσταμάρα μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Χλιμάρα....



Άι ,σήκω Μήτσο να βγαλ΄ς αυλάκια .Κοντεύει να το πει το κλαράκι ...θα μας μειν' του φυντάν'.



Κλαράκι .Το άλλο σημάδι του βράχου, ριζωμένο σε μια σχισμάδα ήταν εκεί για να δείχνει πως οταν το έβλεπε ο ήλιος η ώρα ήταν τρεις

Και κάναμε τον απολογισμό μας .Πόσο χωράφι βγάλαμε , τι φυντάνι έχουμε και πόσες δυνάμεις μας μείνανε ακόμη για να το τελειώσουμε.

Αυτά ήταν τα δυο φυσικά μας ρολόγια

Υπάρχουν ακόμη εκεί ψηλά στο βράχο και κοιτάζουν όπως και παλιά τον κάμπο και περιμένουν, αν στην εποχή των κινητών και των sms, θα τα κοιτάξει κάποιος...

5 Ιαν 2012

Δελτίο τύπου του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου Αιτωλικού.









ΑΙΤΩΛΙΚΟ, 3 Ιανουαρίου 2012





ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΝΕΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ & ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ «ΤΟ ΑΙΤΩΛΙΚΟ»

Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσουμε τα μέλη του νέου Δ.Σ. του Συλλόγου μας, όπως εξελέγησαν στις εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου 2011, καθώς και τη σύνθεσή του κατόπιν αρχαιρεσιών.



Διοικητικό Συμβούλιο

Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου «Το Αιτωλικό»

Πρόεδρος

Παναγιώτης Ακρίδας

Αντιπρόεδρος

Νίκος Μουρίκης

Γ.Γραμματέας

Αστέρω Περγαντή

Ταμίας

Δημήτρης Στογιάννης

Αναπλ. Γ. Γραμματέας

Μπαρώνου Χριστίνα

Αναπλ. Ταμίας

Νίκος Μουρίκης

Μέλη (με δικαίωμα ψήφου στο Δ.Σ.)

Μιχάλης Κότσαρης

Αντώνης Χαραλάμπους

Θόδωρος Τόλης

Αναπλ. Μέλη (χωρίς δικαίωμα ψήφου στο Δ.Σ.)

Κώστας Σύρρος

Χριστίνα Μπαρώνου

















Έφοροι τμημάτων

Εικαστικό

Μιχάλης Κότσαρης

Θεατρικό

Αντώνης Χαραλάμπους

Χορευτικό

Νίκος Μουρίκης

Χορωδία

Νίκος Μουρίκης

Κινηματογραφική Λέσχη

Δημήτρης Στογιάννης







Υπεύθυνοι για

Δημόσιες σχέσεις και Διαχείριση Ηλεκτρ. μέσων

Αστέρω Περγαντή και

Θοδωρής Τόλης

Συντονισμός εκδηλώσεων

Αντώνης Χαραλάμπους, Κώστας Σύρρος και Αστέρω Περγαντή





Το νέο Δ.Σ. θα συνεχίσει τις άοκνες προσπάθειές του για την παραγωγή Πολιτιστικού έργου στο Αιτωλικό και στον διευρυμένο Δήμο μας και την προβολή της περιοχής μας γενικότερα και σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Πιστεύοντας ότι η συλλογικότητα και η ομαδικότητα πάντα έχουν και τα καλύτερα αποτελέσματα, θα ήταν μεγάλη μας χαρά να συνεργαστούμε με όσο το δυνατόν περισσότερους Συλλόγους και φορείς της πόλης μας.

Βασικός στόχος του νέου Δ.Σ. είναι η διεύρυνση της κινητικότητας γύρω από τα πολιτιστικά δρώμενα, τόσο με τους ήδη συνεργαζόμενους ανθρώπους και φορείς, όσο και με τη νεολαία της περιοχής, εφόσον «αυτή» αποτελεί το μέλλον του τόπου μας. Ευελπιστούμε ότι θα προσφέρουμε ποιοτικές εκδηλώσεις που θα τις ευχαριστηθούν όσοι επιλέξουν να τις παρακολουθήσουν, προσφέροντας χαμόγελο και ουσιαστική ψυχαγωγία, πράγμα που στους ιδιαίτερα χαλεπούς καιρούς που περνά η χώρα μας, γίνεται περισσότερο αναγκαίο από ποτέ.

Το νέο Δ.Σ. ξεκινάει με πολύ όρεξη, καινοτόμες ιδέες και προπάντων πολύ καλή διάθεση να παράγει πολιτιστικό έργο. Η μεταξύ μας αλληλογνωριμία προάγει τη μεταξύ μας κατανόηση και συνεννόηση, γεγονός που εδραιώνει περαιτέρω τη δημιουργία ενός πραγματικά ενωμένου Συλλόγου.





Στα πλαίσια αυτά σύντομα θα ανακοινώσουμε το πρόγραμμα εκδηλώσεων για το επόμενο τρίμηνο.



Για το Δ.Σ.



Η Γραμματέας

Περγαντή Αστέρω



Πληροφορίες:

Πρόεδρος: Πάνος Ακρίδας, τηλ: 6977 550928

Αντιπρόεδρος: Νίκος Μουρίκης, τηλ: 6947 776720

Γραμματεία & Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων: Αστέρω Περγαντή, τηλ: 6976 360004



Χορηγίες – Εισφορές: Δημήτρης Στογιάννης, τηλ: 6945 330104, 26320 22746


Ταχ. Δ/νση: Σωτηροπούλου 2,


30400 Αιτωλικό


 http://pmsaitoliko.blogspot.com/


e-mail: pmsetoliko@gmail.com


pmsaitoliko@in.gr

Σχετικές αναρτήσεις!

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...