Θεατρική Ομάδα Π.Μ. Συλλόγου "Το Αιτωλικό" - Η θεατρική Παράσταση του Χειμώνα!

Μ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΗ

"Ο Λεπρέντης"

(πρωτότυπο κείμενο του 1835)

Tο θεατρικό έργο που επέλεξε η Θεατρική Ομάδα του Π.Μ. Συλλόγου Αιτωλικού για τον φετινό χειμώνα είναι ένα έργο που "κοιμόνταν" στα συρτάρια της ελληνικής δραματουργίας και που ξύπνησε ύστερα από 150 χρόνια από το

Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.

Το έργο επιλέχθηκε.... οι ρόλοι μοιράστηκαν.... οι ηθοποιοί ξεκινούν τις πρόβες..... σκηνογράφοι, μουσικοί, φωτιστές, ενδυματολόγοι, κομμώτριες και μακιγιέζ άρχισαν να κάνουν τα πρώτα σχέδια... Περίπου 30 άτομα συμμετέχουν και δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους κάθε Δευτέρα για ένα δίωρο (8-10μμ) για την προετοιμασία της φετινής παράστασης.  Η Διονυσία Ολιβώτου, δασκάλα και σκηνοθέτης μας είναι δίπλα μας και ήδη ξεκίνησε να δίνει οδηγίες από τα πρώτα λεπτά της πρόβας. Κίνηση, έκφραση και εκφορά λόγου..... Φέτος συμμετέχουν νέα παιδιά, καινούρια πρόσωπα, μαζί με  εκείνους που με συλλογική, εθελοντική και ανιδιοτελή  βούληση και αγάπη δημιουργούν και προσφέρουν στον τόπο μας.    Καλή αρχή λοιπόν στο Θεατρικό Τμήμα του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου "Το Αιτωλικό"!!! Η Χειμωνιάτικη παράστασή μας θα χαράξει την πορεία της! Περισσότερες λεπτομέρειες εν καιρώ..

Λίγα λόγια για το έργο

Ο Λεπρέντης, είναι έργο ενδιαφέρον και πολύ πλούσιο, μια κωμωδία χαρακτήρων, ηθών και καταστάσεων, μια δηκτική σάτιρα κοινωνικών φαινομένων της εποχής του. Οι ανθρώπινοι τύποι, με τους οποίους ασχολείται, βγαίνουν από την παράδοση της κλασικής ρωμαϊκής κωμωδίας αλλά μάλλον διαβασμένης μέσα από τον Μολιέρο.

Ο Λεπρέντης, που καθώς ομολογεί ο συγγραφέας είναι λέξη χιώτικη και σημαίνει αυτόν που πράττει ανόητα, τον μωρό δηλαδή, είναι ένας γέρος -με τα μέτρα της εποχής βεβαίως- άσχημος και πανύβλαξ αλλά πλούσιος, πολύ πλούσιος. Έχει έρθει από το εξωτερικό με τις τσέπες γεμάτες και ζητά να παντρευτεί μια νέα και πολύ όμορφη γυναίκα, την αρχοντοπούλα Βιτορίτζα. Ένα πανδαιμόνιο ανθρώπινων τύπων πλαισιώνουν μια ιστορία πολύ απλή, που θα μπορούσε να είναι ένας αρχαίος μίμος ή ένα έργο της Κομέντια ντελ' Άρτε.

Ο Λεπρέντης, πρώτο πόνημα του συγγραφέα μέσα στο οποίο υπάρχουν σπερματικά πολλά στοιχεία που θα δούμε σε κατοπινά έργα (Υπάλληλος, Xαρτοπαίκτης), έχει αφαιρετική δομή. Αποτελείται ουσιαστικά από δυο ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αυτόνομα θεατρικά σκετς -οι μωρίες του Λεπρέντη, ο έρωτάς του για τη Βιτορίτζα, τα σχέδιά του για το γάμο του μαζί της και πώς τον κοροϊδεύουν οι επιτήδειοι παράσιτοι από τη μια, και οι περιπέτειες στο σπίτι της Βιτορίτζας μέχρι η κόρη να παντρευτεί το Χαρίλαο, με την καταιγιστική παρουσία της ανόητης μητριάς από την άλλη. Εντούτοις οι δυο ιστορίες συναντώνται σε ένα κωμικοτραγικό κρεσέντο στο τέλος, στο σπίτι της νέας και στο γάμο της, που, φυσικά, δεν θα είναι και ο γάμος του Λεπρέντη.

Από τους διάφορους τύπους του έργου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο κόλακας Αδωναϊδης, που προσπαθεί να πείσει τον μωρό Λεπρέντη πόσο ωραίος είναι και πόσο τον αγαπά η κόρη, -που αγνοεί καν την ύπαρξή του- αποσπώντας του τεράστια ποσά, η πονηρή προξενήτρα Περμαθούλα, που αναλαμβάνει να ετοιμάσει τον γάμο και τον κοροϊδεύει κατάμουτρα, κερδίζοντας με την σειρά της ό,τι μπορεί κι αυτή και η Φιλντισένια, μητριά της Βιτορίτζας, ωραιοπαθής αρχόντισσα που δεν εννοεί να καταλάβει πως είναι πλέον ηλικιωμένη και γίνεται περίγελως με τα καμώματά της και την διάθεσή της να τεκνοποιήσει στα εξήντα. Πρόκειται για τον θηλυκό αντίποδα, κατά κάποιον τρόπο του Λεπρέντη.

Όπως οι περισσότερες κωμωδίες, έτσι κι αυτή, έχει ένα τραγικό πυρήνα. Όταν ο Λεπρέντης φτάνει στο σπίτι της αγαπημένης του και παρακολουθεί τον γάμο της, περιμένοντας να τελειώσει αυτό που τον έπεισαν πως είναι μια τελετή η οποία πρέπει να προηγηθεί της δικής του στέψης ως νυμφίου στο πλευρό της, όταν ξυλοκοπείται από τον υπηρέτη -μια σκηνή από τα σπλάχνα της Κομέντια- γιατί, μετά το σχόλασμα του γαμήλιου γλεντιού εκείνος παραμένει στην αυλή περιμένοντας τον γάμο του, ο θεατής γελά αλλά γέλιο πικρό, νοτισμένο θλίψη. Θλίψη για την μωρία του γέροντα, για την κακή χρήση του πλούτου, για την κακία των άλλων που εκμεταλλεύονται την αφροσύνη του ανδρός.

Σημείωμα του συγγραφέα

"Ο Λεπρέντης, λέξις κωμική ενεφάνη κατά πρώτον εις την Χίον, και εξ’ αυτής μετέβη εις την Κωνσταντινούπολιν και εις την Σμύρνην. Δεν ηξεύρω αν την έχουν και άλλα μέρη. Η λέξις λοιπόν αυτή, εδίδετο εις τους ανόητους επιχειρούντας ή πράττοντας τι. Τους έλεγον δε, του Λεπρέντη, ταις δουλιαίς κάμει ή έκαμε.

Μ’ όλας τας ερεύνας μου δεν ηδυνήθην να μάθω ποιαν εποχήν εφάνη η λέξις αυτή εις την Χίον. Όσους εκ των Χίων ερώτησα δεν ήξευρον να με ειπούν άλλο ειμή ότι προ αμνημονεύτων χρόνων υπήρχεν εις την πατρίδα των η παροιμιώδης και κωμική αυτή λέξις.

Ηθέλησα λοιπόν να ονομάσω και εγώ τον Ήρωα της Κωμωδίας μου ΛΕΠΡΕΝΤΗ, δια την πολλήν οικειότητα την οποίαν έχουν αι πράξεις του, με τους παρά των Χίων και Κωνσταντινουπολιτών απολαμβάνοντας το όνομα του ΛΕΠΡΕΝΤΗ.

1985-1986 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος

Ο Λεπρέντης - Μ. Χουρμούζης

Πρώτη Παρουσίαση: Θεσσαλονίκη, Δημοτικό Θέατρο Κήπου, 25/07/1985

από τον κατάλογο της παράστασης:

 

"'Ο Λεπρέντης' είναι μια μετεπαναστατική κωμωδία, στην οποία κυριαρχεί η σάτιρα της Βαυαροκρατίας και της ελληνικής άρχουσας τάξης του 19ου αιώνα. Ο ήρωας του έργου είναι ένας πλούσιος και άσχημος γέρος που ερωτεύεται μια όμορφη νεαρή κοπέλα. Πάνω σ' αυτόν τον καμβά παρελαύνουν διάφοροι τύποι της γειτονιάς, που εκμεταλλεύονται την αδυναμία του και προσπαθούν να του αποσπάσουν χρήματα. Οι προσπάθειες γίνονται αφορμή για να δημιουργηθούν πολλές αστείες σκηνές, που συμπληρώνονται με ζωντανή μουσική και τραγούδια. "

 

 

Βιογραφικό Σημείωμα

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΗΣ (1804-1882)

Ο Μιλτιάδης Χουρμούζιος Τριανταφύλλου, γιος του Κωνσταντίνου Χουρμούζιου Τριανταφύλλου, γεννήθηκε στο Γαλατά της Κωνσταντινούπολης και καταγόταν από την Κρήτη ή τη Θεσσαλία. Πέρασε τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια μεταξύ Κρήτης και Πόλης. Μετά το ξέσπασμα της επανάστασης ήρθε για να συμβάλει στον Αγώνα στο πλάι του Εδουάρδου Ραϊνέκ στην Κρήτη. Για την προσφορά του στον αγώνα πήρε τιμητικά τον βαθμό του αξιωματικού και υπηρέτησε στη στρατιωτική φάλαγγα της Λαμίας. Διετέλεσε πρόεδρος του επαρχιακού συμβουλίου Φθιώτιδος και το 1851 εκλέχτηκε βουλευτής Φθιώτιδος. Τρία χρόνια αργότερα εκλέχτηκε αντιπρόεδρος της Βουλής και πήρε μέρος στη Θεσσαλική Επανάσταση. Λόγω των φιλελεύθερων φρονημάτων του διώχτηκε και το 1856 κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και πέθανε. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες της Πόλης Αρμονία, Νεολόγος και Ομόνοια. Στην Αρμονία μάλιστα δημοσίευσε το 1864 τη διάλεξη Περί Πολιτείας (που εκδόθηκε αργότερα στη Σμύρνη και τη Σύρο) καθώς επίσης συνδικαλιστικά άρθρα. Γνωστός στο χώρο τις λογοτεχνίας είναι κυρίως για τις θεατρικές κωμωδίες του, με βασικό χαρακτηριστικό την καυστική σάτιρα της ελληνικής κοινωνίας μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Πρωτοεμφανίστηκε με τη δημοσίευση των Επτά διαλόγων στην εφημερίδα Εποχή και ακολούθησαν ο Λεπρέντης (1835), ο Τυχοδιώκτης (1835), ο Υπάλληλος (1836) ο Ευγενής (1838) και ο Χαρτοπαίκτης (1839). Το 1842 εξέδωσε τα απομνημονεύματά του από τον κρητικό αγώνα, με τίτλο Κρητικά και το 1869 τη μονογραφία Η νήσος Αντιγόνη. Το τελευταίο του έργο ήταν το κριτικό δοκίμιο της λαϊκής μυθιστορηματικής σύγχρονής του παραγωγής Παροδική μικρογραφία μυθιστορημάτων και εκδόθηκε το 1882. Εξέδωσε επίσης μια παράφραση του Πλούτου του Αριστοφάνη, και μια μελέτη με τίτλο Συνοπτικός παραλληλισμός ηθών και εθίμων ως και τινών περιέργων των επί Ομήρου Αχαιών προς τινά των νεωτέρων Ελλήνων, ενώ σώζεται επίσης ο τίτλος από μια χαμένη κωμωδία του με τίτλο Ο Οψίπλουτος. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Μιλτιάδη Χουρμούζη βλ. Ευαγγελίδης Τρ.Ε. – Μοάτσος Ερ., «Χουρμούζης Μιχαήλ Βυζάντιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934 και Χρονολόγιο του Μ.Χουρμούζη, στον τόμο Μ.Χουρμούζη, Διάλογοι επτά• Καταχωρηθέντες εις την εφημερίδα Η Εποχή (τω 1834 έτει). Αθήνα, Ιθάκη, 1980.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Ο Τυχοδιώκτης», «Ο Χουρμούζης», «Ο τζόγος ως ιδεολογία» Κλειδιά και κώδικες θεάτρουΙΙ• Ελληνικό θέατρο, σ.138-143, 217-222, 281-283. Αθήνα, Εστία, 1984.

• Ευαγγελίδης Τρ.Ε. – Μοάτσος Ερ., «Χουρμούζης Μιχαήλ Βυζάντιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934.

• Κοτανίδης Γιώργος, «Ο έλληνας Μιχαήλ Χουρμούζης», Μ.Χουρμούζη, Ο Τυχοδιώκτης• Κωμωδία, σ.7-14. Αθήνα, Να υπηρετούμε το λαό, 1979.

• «Ο Χουρμούζης & ο Υπάλληλος στην εποχή τους», Μ.Χουρμούζη, Ο Υπάλληλος• Κωμωδία, σ.7-13. Αθήνα, Να υπηρετούμε το λαό, 1979.

• Παπαϊωάννου Μ.Μ., «Μιχαήλ Χουρμούζης», Επιθεώρηση ΤέχνηςΙΓ΄, ετ.Ζ΄, 3/1961, αρ.75, σ.165-187.

• Χρονολόγιο του Μ.Χουρμούζη, στον τόμο Μ.Χουρμούζη, Διάλογοι επτά• Καταχωρηθέντες εις την εφημερίδα Η Εποχή (τω 1834 έτει). Αθήνα, Ιθάκη, 1980.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Θέατρο

• Ο Λεπρέντης. Αθήνα, 1835.

• Ο Τυχοδιώκτης• Κωμωδία δευτέρα. Αθήνα, τυπ. Ανδρέου Κορομηλά, 1835.

• Ο Υπάλληλος. Αθήνα, 1836.

• [Ο ευγενής. 1838].

• Διάλογοι επτά• Συνταχθέντες υπό Μ.Χουρμούζη και καταχωρηθέντες εις την εφημερίδα Η Εποχή (τω 1834 έτει). Ναύπλιο, τυπ.Κωνσταντίνου Τόμπρα Κυδωνιέως, 1838.

• Ο χαρτοπαίκτης. Αθήνα, 1839.

• Ο Πλούτος του Αριστοφάνους• Ελευθέρως παραφρασθείς εις την καθομιλουμένην υπό ***. Αθήνα, τυπ. Μερίμνης, 1860.

ΙΙ.Πεζά

• Κρητικά. Αθήνα, 1842.

• Μαλακώφ. 1865.

• Η νήσος Αντιγόνη. 1869.

• Συνοπτικός παραλληλισμός ηθών και εθίμων ως και τινών περιέργων των επί Ομήρου Αχαιών προς τινά των νεωτέρων Ελλήνων. 1873.

• Ο Οψίπλουτος. 1879.

• Παροδική μικρογραφία μυθιστορημάτων. 1882.