2η ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΡΙΕΝΑΛΕ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ - ΕX LIBRIS, ΛΕΥΚΑΔΑ 2008

Με την έκδοση ενός καλαίσθητου καταλόγου, ολοκληρώθηκε η 2η Διεθνής Εκθεση ΕΧ LIBRIS, από το πάντα δραστήριο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας (14 - 30 Αυγούστου 2008), που για φέτος είχε ως θέμα τη μουσική.
Συμμετείχαν ύστερα από κρίση και επιλογή από ειδική επιτροπή, αρκετοί Έλληνες χαράκτες και ανάμεσα τους ο Γρηγόρης και ο Μιχάλης Κότσαρης. Οι χώρες που εκπροσωπήθηκαν από όλες τις ηπείρους ανέρχονται στις 31.
Στο σημείωμα της κριτικής επιτροπής, την οποία αποτελούσαν οι: Μιχάλης Αρφαράς, ο Γιάννης Γουρζής (χαράκτες και καθηγητές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας), η Κati Marht (χαράκτρια και καθηγήτρια χαρακτικής στο Πανεπιστήμιο του Ηildesheim στη Γερμανία), ο Δημήτρης Παυλόπουλος (Ιστορικός Τέχνης και καθηγητής Ιστορίας Τέχνης στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών) και ο Βασίλης Ζευγώλης (συλλέκτης ex libris), τονίζεται το εξής:
"To είδος του χαρακτικού EX LIBRIS, έχει τους δικούς του κανόνες, τους δικούς του καλλιτέχνες και έχει παντού φίλους υψηλών απαιτήσεων. Η βασική μας σκέψη ήταν να κρατήσουμε υψηλό το επίπεδο της διοργάνωσης".

Η Έκθεση θα περιοδεύσει τις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας, ενώ προγραμματίζεται να πάει και στις αδελφοποιημένες με τη Λευκάδα πόλεις στο εξωτερικό.
Η όλη διοργάνωση εκτός από τον Δήμο Λευκάδας, υποστηρίχθηκε από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, το Υπουργείο Πολιτισμού και την Ευρωπαική Ένωση.

Γιορτή Ψαριού - Γιορτή της Λιμνοθάλασσας

Oι τεχνικές ψαρέματος και τα εργαλεία: το καμάκι, το πυροφάνι ή πριά, η τράινα κι ο πεζόβολος, το παραγάδι, το βαντάκι, το σταφνοκάρι, το μισοδρόμισμα, το καλαμωτό και τα δίχτυα...

Τα ψάρια: το λαυράκι, ο κέφαλος (στεράδι και μπάφα), η τσιπούρα, το μυξινάρι, η μαρίδα, το λιγδάκι, ο χωβιός κι ο σπάρος, η γλώσσα (χωματίδα), ο λευκίνος κι ακόμα η γαρίδα, τα χέλια, οι πίνες...

Λέξεις που φέρνουν λιμνοθάλασσα στο μυαλό και στις αισθήσεις: γαίτα και γαιτοπούλα, πριάρι, σκάπουλος, ιβάρι, αυγοτάραχο, σταλίκι, ψαροπούλα, παστό, καλάμι και ψαθί, μπασιά και ρήχη, αλειά, πελάδα, σκάνο, τσαρδάκι, σάλτσινο, αλυκές...

Τόποι κι αλμυρότοποι: Πόρος, Προκοπάνιστος, Μέσα Ιβάρι, Σχοινιάς, θολή και Παλιοπόταμος, Ντολμάς και Φοινικιά, Κούντρος, Αη Σώματοι, Αλμυρός, Μπούκα, Χελωνάρι, Ρεμπάκια, Νίδοβα και Κανάλι...

Πολλά χάθηκαν, κάποια υπάρχουν κι αναπνέουν ακόμα...

Η λιμνοθάλασσα θα μας δώσει ό,τι θα πάρει...

Η γιορτή του ψαριού, να γίνει ΓΙΟΡΤΗ της ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑΣ.

Οι φωτογραφίες (οικογένεια ψαράδων και ψαράδες, την δεκαετία το 1960 στο Αιτωλικό) είναι από το εξαιρετικό βιβλίο της Κων/νας Μπάδα: "O κόσμος της εργασίας" εκδ. Πλέθρον, Αθ. 2004

Τάσσος Μαντάς, ο ζωγράφος της γειτονιάς

Η νέα φθινοπωρινή περίοδος του Κέντρου Λόγου και Τέχνης ΔΙΕΞΟΔΟΣ στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, αρχίζει με την έκθεση πενήντα έργων του ταπεινού και αυτοδίδακτου Μεσολογγίτη ζωγράφου του μεσοπολέμου μέσα από τους οποίους αναδύεται μια ολόκληρη εποχή.
Σήμερα οι πίνακες του Τάσσου Μαντά βρίσκονται λησμονημένοι σε κάποια ξωκλήσια, σε λιγοστά σπίτια του Μεσολογγίου και της περιοχής και σε μερικά παλιά καταστήματα της Ιερής Πόλης απ' όπου συγκεντρώθηκαν προκειμένου να εκτεθούν για δύο εβδομάδες στις αίθουσες της Πινακοθήκης του πρώτου ορόφου της ΔΙΕΞΟΔΟΥ έτσι ώστε να αποτελέσουν όχι μόνο αφορμή για τη γνωριμία των νεώτερων γεννεών με το έργο του καλλιτέχνη αλλά και για να αποκτήσουν την αξία ιστορικού ντοκουμέντου.
Τον γενικό συντονισμό έχει η συγγραφέας Ακακία Κορδόση, η οποία συνέγραψε και τα κείμενα του καταλόγου, ενώ την χορηγική υποστήριξη ανέλαβε το κατάστημα Μεσολογγίου της ΑTEbank.
Το ξεκίνημα της έκθεσης - για την οποία δεν θα αποσταλούν ατομικές προσκλήσεις- θα γίνει στις 8 το βράδυ του Σαββάτου 27 Σεπτεμβρίου και η διάρκειά της θα είναι μέχρι και την Κυριακή 12 Οκτωβρίου.
Η είσοδος είναι ελεύθερη, και οι ώρες λειτουργίας 10.30 το πρωί έως 1.00 το μεσημέρι και 7.00 έως 9.30 το βράδυ, εκτός Δευτέρας και Τρίτης.

Όμορφη πόλη και παράξενη στον ουρανό του φθινοπώρου...

"Κάποτε κάποτε, τα σύννεφα

θέτουν εκτός υπηρεσίας

τους ρεμβαστές του φεγγαριού."

"Το φθινόπωρο βαθαίνει

Επιπλέει ακόμα ο διπλανός μου;"

"Παράξενο λουλούδι

ο ουρανός του φθινοπώρου."

Ματσούο Μπασό, "Μόνο τα όνειρά μου συνεχίζουν", Εκδ. Ερατώ, Αθήνα 2002

Οι φωτό είναι του Γρ. Κότσαρη, γύρω στο 1998...

Φθινοπωρινό σχόλιο...

"Εδώ είμαστε ακριβώς, 80 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος, στις 21 Ιουλίου, από τη αυτοκτονία, τον αυτοχειριασμό, την αυτοαφαίρεση της ζωής του ποιητή των "Νηπενθών"¨στην τότε κωμόπολη της Πρέβεζας και σήμερα πόλη-μοντέλο, υπερσύγχρονη, με άνετη ρυμοτομία, που κατάφερε να εγκιβωτίσει το"παλιό" μες στο "καινούργιο" για να το αναδείξει καλύτερα και να το προστατεύσει από τη μανία των εργολάβων...Είχα να την επισκεφτώ από το 1978...καμία σχέση με την Πρέβεζα που θυμόμουν.

Ο ανθολόγος Στέλιος Μ. Μαφρέδας τελειώνει τη σύντομη αλλά περιεκτικότατη εισαγωγή του με αυτά τα λόγια:

"Ετούτη η ανθολογία αποσκοπεί και στο να "συμφιλιώσει" επιτέλους τους κατοίκους της Πρέβεζας με τον Καρυωτάκη, αφού το ποίημα και ο θάνατός του στάθηκαν διαβατήριο για να μπει η πόλη, τόσο πληθωρικά και τόσο ένδοξα, στο χώρο της νεοελληνικής ποίησης".

Πράγματι δεν ήτα λίγες οι φορές που η προτομή του βρισκόνταν το πρωί πεσμένη στο έδαφος. Κάτι που συνεχίστηκε για πολλά χρόνια, ώσπου επιτέλους σταμάτησε...Οι καλοί Πρεβεζιάνοι συμφιλιώθηκαν επιτέλους με τον ποιητή, ο οποίος ζώντας στην πόλη τους ένα μήνα, τη σημάδεψε ανεξίτηλα....Στην παραλία σήμερα υπάρχουν οι αφίσες μιας έκθεσης εικαστικών που ο καθένας τους εμπνεύστηκε ένα έργο από τον ποιητή...

Ο Καρυωτάκης επιτέλους εγκιβωτίστηκε στην Πρέβεζα, όπως η παλιά πόλη μέσα στην καινούργια.

Όμως αυτό δεν έγινε μηχανικά. Προηγήθηκαν συμπόσια, όπως αυτό του 1986, τα πρακτικά του οποίου εξεδόθησαν το 1990, ημερίδες, αναλύσεις στα σχολεία, όπου αθτό που προέκυψε ήταν ότι ο Καρυωτάκης δεν είχε τίποτε προσωπικό με τους κατοίκους ή την πόλη της Πρέβεζας..."

Εδώ τελειώνουν τα λόγια του Β. Βασιλικού, παρμένα από ένα άρθρο του στη "Ελευθεροτυπία"(23/8/2008).

Τι καταλάβαμε; Στην πόλη μας αυτήν την στιγμή, είναι στημένες δύο προτομές ανθρώπων που αν και συνδέθηκαν με την ιστορία του τόπου, δεν ήταν Αιτωλικιώτες. Απουσιάζει - τόσα χρόνια μετά τον θάνατό τους - κάτι που να μας θυμίζει τον Ι. Μ. Π αναγιωτόπουλο και τη Βάσω Κατράκη. Τουλάχιστον αυτοί δεν συνέδεσαν το έργο και την προσωπικότητά τους αρνητικά με τον τόπο μας. Κι εντάξει η έλλειψη των προτομών τους που δεν υπενθυμίζει σε ντόπιους και επισκέπτεσ την ύπαρξη ή την καταγωγή των προαναφερθέντων, το Μουσείο - αναφορά στο μεγάλο έργο της Β.Κατράκη τι κάνει; Ήδη έγινε μιαν εικαστική αναφορά στον Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο με ιδιωτική πρωτοβουλία (So Fat), για την Κατράκη τι; εκτός από τις ημερίδες για το περιβάλλον, τη λιμνοθάλασσα και τις όψιμες κομματικές συνάξεις για το έργο της Χαράκτριας που αγάπησε αυτόν τον τόπο και τον ταξίδεψε σ' όλο τον κόσμο, τι άλλο έγινε;

Η προτομή στην φωτογραφία, κυριολεκτικά ξεμοναχιασμένη, συνεχίζει ν' αναρωτιέται...

Τα λιμνάζοντα ύδατα...

H φωτογραφία είναι παλιά, σχολιάζει όμως με τον καλύτερο τρόπο τη σημερινή κατάσταση: τα λιμνάζοντα ύδατα του Κέντρου Χαρακτικής - Μουσείου Βάσως Κατράκη...
Επιεικώς απαράδεκτο, όλον σχεδόν τον Αύγουστο το σπουδαίο αυτό Μουσείο να μείνει κλειστό.
Ανεπίτρεπτο επίσης, να πετάγονται σαν μπάζα, σκηνικά και κατασκευές από το καμαρίνι του υπαίθριου θεάτρου, για να στεγαστούν τα καροτσάκια καθαριότητας και τα σχετικά...
Και να φανταστεί κανείς ότι ζητήσαμε από το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου να μας δωρήσει τα σκηνικά της φετινής "Λοκαντιέρας" και μας απάντησαν θετικά...
Και ο Κεντρικός... ένα νομιποιημένο μόνιμο πάρκινγκ - το μοναδικό ίσως σε όλη την ελληνική επικράτεια μέσα στο κέντρο μιας πόλης...
Ακόμα και τα πρόβατα θα ενοχλούνταν και θα το καταλάβαιναν αν το χορτάρι που τρώνε έγινε πλαστικό κι ανούσιο...
Πολιτιστικά εν έτει 2008, εν Αιτωλικώ...

Σωτήριος Απηδιώτης ο Αιτωλός, ένας Αιτωλικιώτης αγιογράφος στις αρχές του 19ου αι.

Στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας, κατά τον 18ο αι και ιδιαίτερα τον 19ο αι, ελάχιστοι είναι οι αγιογράφοι που θα μείνουν πιστοί στην αυστηρή βυζαντινή παράδοση. Η τέχνη τους γίνεται λαικότερη με δυτικές και ρώσικες επιδράσεις και τυποποιημένα εικονογραφικά θέματα.
Λίγα ονόματα αγιογράφων μαρτυρούνται αυτήν την περίοδο και όλοι τους σχεδόν υπογράφουν αναφέροντας εκτός από τ' όνομά τους, τον τόπο καταγωγής τους και το έτος που δημιούργησαν: ο Αλέξιος Σαμαράς από τον Αετό Ξηρομέρου, ο Γεώργιος Μπαλαδήμας από τη Σκουρτού, ο Αιτωλικιώτης Γεώργιος Σταύρου και ο Σωτήριος Απηδιώτης "από το Ανατολικόν", ο οποίος σύμφωνα με τον Β. Κατσαρό "εμφανίζεται πλέον ως ένας καλός καλλιτέχνης εντόπιος".
Ο Σωτήριος, εργάστηκε στο Αιτωλικό και στην ευρύτερη περιοχή του, δημιουργώντας φορητές εικόνες που καλύπτουν μια περίοδο από το 1811 έως το 1832. Οι εικόνες που καταφέραμε να εντοπίσουμε είναι οι παρακάτω:
1. H εικόνα της "Κοιμήσεως της Θεοτόκου" που βρίσκεται σήμερα στο τέμπλο του ναού της Παναγίας Αιτωλικού και φέρει την επιγραφή: "χειρ Σωτηρίου Αιτωλού 1832 ανα<καιν>ισθείσα δε υπό του υιού αυτού Γεωργίου εν έτει 1860".
2."Χριστός ο Ζωοδότης", όπου παριστάνεται ο Χριστός στον τύπο του Παντοκράτορα με ανοιχτό ευαγγέλιο και εντυπωσιακό κυανοπράσινο ιμάτιο. Το μέγεθός της (74x98cm), μαρτυρεί Δεσποτική εικόνα τέμπλου. Φέρει τη δυσδιάκριτη υπογραφή: "χειρ Σωτηρίου Απηδιώτη 1830" και την αφιέρωση: "Δέισις <του δούλου> του Θεού μαθ<οπούλου>...". Φυλάσσεται σήμερα στο ναό της Παναγίας Αιτωλικού.
3. "Αγιος Δημήτριος"(βλ. φωτογραφία). Βρίσκεται σήμερα στη Μονή Παντοκράτορα, στο Αγγελόκαστρο. Πρόκειται για δωρεά της ίδιας οικογένειας που συναντούμε και στο "Χριστό Ζωοδότη" : "δέισις των δούλων του Θe<ού>.....ίου και ασιμάκι μαθοπούλλων διά μνημόσυνον <των γ>ονέ<ων> αυτών χειρ Σωτηρίου απηδιώτη 1830". Γράφει για τη συγκεκριμένη εικόνα ο καθηγητής Β. Κατσαρός: Στο έργο αυτό φανερώνονται οι ικανότητες του καλλιτέχνη: μέσα από την αναπόφευκτη διακοσμητικότητα-τάση του καιρού του, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα συνοψίζεται στην επιβλητική παρουσία όπου μόνο το παιδικό πρόσωπο του Αγίου απαλύνει τη στιλπνότητα που ακτινοβολεί το έργο..."
4. "Αγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος". Βρίσκεται στο τέμπλο του αγ. Νικολάου Αιτωλικού. Στην πίσω πλευρά της εικόνας διαβάζουμε τo: "χειρ Σωτηρίου 1830", ενώ στην πρόσθια όψη σημειώνεται: "χειρ Σωτηρίου Αιτωλού, ανακαινισθείσα εν τω εργαστηρίω Δημ. Ζ. Κασόλα, Αρχιδιακόνου και υιών, 1929".
5. "Αγ. Χαράλαμπος". Πρόκειται για δέηση-δωρεά ενός ιερομονάχου της παλαιάς μοναστικής αδελφότητας της Μονής Λιγοβιτσίου όπου και βρίσκεται σήμερα: "Διά εξόδου Πανκρατίου ειερομονάχου, χειρ Σωτηρίου από Ανατολικόν 1814".
6. "Παναγία η Λεσινιώτισσα". Είναι η δεύτερη λατρευτική εικόνα του μοναστηριού της Λεσινιώτισσας. Πρόκειται για αξιόλογο έργο που παριστάνει την Παναγία βρεφοκρατούσα και είναι το παλαιότερο εντοπισμένο έργο του Σωτηρίου: " Η Κυρία Λεσσινιώτισσα. Δέησις του δούλου του Θεού Δανιήλ Ιερομονάχου. Χειρ Σωτηρίου από Ανατολικόν 1811". Στη μονή φυλάσσονται επίσης μία εικόνα του Χριστού και μία του Προδρόμου, οι οποίες πιθανόν να είναι δικά του έργα αφού σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία του 1924, από τον Σωφρόνιο Παπακυριακού φέρουν την ίδια χρονολογία με την εικόνα της Παναγίας.

Ίσως να υπάρχουν και άλλα έργα του Σωτηρίου που δεν έχουν εντοπισθεί ακόμη καθώς και του γιού του του Γεωργίου, αλλά κι αυτά τα ελάχιστα αρκούν για να μας μεταφέρουν ένα δείγμα της τέχνης και της ατμόσφαιρας της εποχής που έζησε και δημιούργησε ο αγιογράφος "από το Ανατολικόν", Σωτήριος Απηδιώτης.

Αποχαιρέτα τον τον Δήμο Αιτωλικού που χάνεις...

Ο Αιτωλικιώτης ποιητής Τάκης Καρβέλης:

ΚΡΑΤΗΣΤΕ Τ' ΟΝΟΜΑ ΣΑΣ

Μια υποψία ουράνιας ειρήνης
γνέφει απ' τη μεριά της θάλασσας.

Ανύποπτη χώρα
χαμένη σε ασαφή περιγράμματα
ρευστών οριζόντων.

Τίποτε δεν κινείται.
Μόνο το άηχο κρόουλ του χρόνου
προς άγνωστες ακτές.

Τίποτε δεν ακούγεται.
Μόνο των γλάρων
οι μονοσύλλαβες κραυγές.

Κρατήστε μόνο τ' όνομά σας.

Τάκης Καρβέλης, Ανέκδοτα Ποιήματα (1992-1994)